Жалпы с?йлеу тілі дамыма?ан мектеп жасына дейінгі балаларды о?у?а ?йрету

Жоспар:

Кіріспе......................................................................................................2-4

І. Жалпы с?йлеу тіліні? дамымауы.........................................................5-6

1.1  С?йлеу  кемістігін   топтастыру.......................................................6-7

ІІ. Жалпы с?йлеу тілі дамыма?ан мектеп жасына дейінгі балаларды о?у?а ?йрету

2.1   О?у  ?рекеті  - балаларды?  дамуында?ы  негізгі  ?рекет................8-9

2.2  О?ыту  ?а?идалары..........................................................................9-11

2.3 С?йлеу тілі  б?зыл?ан   балаларда   о?у  процесін  ?алыптастыру....12-13

2.4  С?йлеу  тілі б?зыл?ан балаларды  т?зете  о?ыту...............................13-15

?орытынды...................................................................................................16

?олданыл?ан  ?дебиеттер.............................................................................17

Кіріспе.

?азіргі та?да?ы еліміздегі ж?не де  шет  елдік  ?алымдарды?  зерттеулері  бойынша  дамуында  т?рлі  кемістігі  бар  балаларды? саны жо?арылап  ?суде.Соны? ішінде с?йлеу  тілі б?зыл?ан  балаларды? саны  жо?ар?ы  де?гейде  екені аны?талды.Бізді? басты  ма?сатымыз-осы балаларды?  м?мкіндіктерін аны?тау, о?ыту, т?рбиелеу, т?зету ж?мыстарын  ж?ргізу.        

 О?у ж?не с?йлеу ?абілеті нашар балаларды? т?рбиесі бестен бір т?рлі арнайы о?у орындарында орындалады.С?йлеу ?абілеті нашар балаларды?,мектепке дейінгі о?у орындары бар:ол балаба?шалар,балалар ?йі ж?не арнайы топ мектепке дейінгі о?у ж?не с?йлеу ?абілеті ?те нашар балаларды? мектептері

?за? мерзім бойы мектепке дейінгі балалар?а к?мек арнайы экспериментті о?у орындарында ж?ргізілді.60 жылды? басында бірінші экспериментті топ балаба?шада ?ткізілген.Со??ы о? жылды?та ол о?у жа?сы дамы?ан.Б?йры? ?абылдан?ан со? ?алада мектепке дейінгі ж?не  аномалды балаларды? о?у орындары к?п дамы?ан.Ол-к?зі к?рмейтін,??ла?ы естімейтін,тірек-?имыл аппараты б?зыл?ан ж?не с?йлеу  тілі б?зыл?ан балалар?а арнал?ан.Осыларды? ішінде мыл?ау балалар?а арнал?ан о?у орындары к?птеу дамы?ан.                                                        

Мектепке дейінгі с?йлей алмайтын балаларды? о?у орында?ы жетістіктері мына жа?даймен аны?талады,?йткені балаба?шада  балалар ?здеріні? ?атарларыны? ?астарында болады.Б?л арнайы о?у?а жа?сы жетістік етеді,ол с?йлеу ?абілетін жа?сарту,адекватты ?дісті?  о?уын та?дау ж?не балалармен ж?мыс істеу ж?не оларды?  жан-жа?пен т?зете-т?рбиелеу ж?мыстарыны? жасына ?арай ж?не кемістікті? ??рылымыны? бай?алуы.                                                    

Мектепке дейінгі жас с?йлеу ?абілетіне ?те сензивті кез болып бай?алады,я?ни оны? дамуына жас ерекшелігіні? оптималды м?мкіндіктері.Сонымен мектепке дейінгі жаста?ы балаларды? с?йлеу ?абілеті б?зылуы ?лкен эффектпен ж?зеге асады.                                

Арнайы мектепке дейінгі о?у орындарында с?йлеу ?абілеті б?зыл?ан балалармен т?зету ж?мыстары ж?ргізіледі,тек ?ана кемістіктерін д?рыстау емес,сонымен ?атар  балаларды мектепке дайындау.Таби?атпен байланысты ж?не с?йлеу кемістігі ауыр балалар аралас маманды? мектебінде немесе с?йлеу  ?абілеті ?те ауыр балалар мектебінде о?и алады.Арнайы о?уда белгілі бір жа?дайда?ы немесе с?йлеу ?абілеті же?іл б?зыл?ан балаларды? кемістіктері мектепке дейінгі жаста толы? жойылады,біра? ары ?арай логопедті? к?мегін ?ажет етеді.                           

Мектепке дейінгі о?у орындарында арнайы е? жо?ар?ы ба?ытты ?ажет етеді.Арнайы ба?дарламада тек с?йлеу тілі б?зыл?ан балаларды ?ана емес,сонымен ?атар о?у?а деген алдын ала дайынды?ы бар,фонетика-фонематикалы? б?зылысы бар балаларды?,ауызша,жазбаша б?зылыстары немесе т?ты?пасы бар балаларды о?ытып,т?рбиелейді.Балаларды? фонематикалы? ?абылдауыны? біртіндеп дамуына ба?ыттал?ан кішіпейілділік ?арым-?атынасында жатты?улар ж?йесінен к?рінеді.Фонематикалы? ?абылдауыны? дамуы дыбысты,буынды с?зде, с?йлемді жина?тап,талдауынан к?рінеді.                                         

Т?ты?та балалармен ж?мыс істеуде кішіпейілділік ?арым-?атынасы жатты?улар ж?йесінде коммуникативтік жауапкершілікті? біртіндеп жо?арлауына ба?ытталып,оларды? ?арым-?атынасында бай?алады.Балалар ?здеріні? ?р-т?рлі мінез-??лы?тарын,кенеттен пайда болатын ?згермелі жа?дайда?ы ?арым-?атынасын бас?аруды ?йренді.                             

Арнайы мектепке дейінгі с?йлеу тілі б?зыл?ан балалар?а к?п к??іл б?ле отырып,оларды о?ыту мен т?рбиелеудегі ерекшеліктерін ескере отыр?ан ж?н.Олар ?здеріні? белгілерін белгілі бір жа?дайда орындауы м?мкін,егер практика кезінде та?даулы  балалармен ж?не топтарды б?луде барлы? ?а?идаларды са?та?анда.Топтар?а д?рыс б?лу к?бінесе оларды? санына байланысты болады.Осы с?йлеу кемістігі бар балаларды зерттейтін ?ылым?а то?талатын болса?,ол ?ылым-логопедия.                             

Логопедия дегеніміз- с?йлеу тілі кемістіктерін,оны? б?зылу себептерін,болдырмау жолдарын,сонымен бірге осындай кемістіктерді? ?рт?рлі жолдармен т?зетіп жоюды? т?сілдерін зерттейтін ?ылым.

Логопедия термині грек тілінен ??рал?ан,логос-с?з,педео-о?ытам,т?рбиелеймін деген ма?ына береді.Логопедия арнайы педагогиканы? бір б?лігі болып есептеледі. Логопедияны? зерттеу объектісі-с?йлеу тіліні? б?зылуынан зардап шеккен адам.                  

?азіргі логопедия мектеп жасына дейінгі,мектептегі логопедия ж?не жеткіншектер мен ересектер логопедиясы деген б?лімдерден т?рады.        Логопедияны? негізгі ма?саты-тіл кемістігіне шалды??ан адамдарды о?ыту мент?рбиелеу ж?не ?айта т?рбиелеу,сонымен бірге с?йлеу тіліні? кемістіктерінен алдын-ала са?тандыру жолдарын ?ылыми негізде жете зерттеу болып табылады.                                                                        

Логопедия ?ылымыны? аны?тамасына с?йене отырып,мынандай міндеттерді  белгілеуге болады:                                                            

1)?рт?рлі тіл кемістіктеріндегі с?йлеу тілі ?ызметіні? дамуын зерттеу.

2)С?йлеу тілі б?зылуыны? таралуын,оны? симптоматикалы? белгілерін аны?тау.                                                                             

3)С?йлеу тілі б?зыл?ан баланы? с?йлеу ?абілетіні? ?здігінен белгілі бір ба?ытпен дамуын,с?йлеу кемістіктеріні? адамны? жеке басына ?алыптасуына,психикасыны? дамуына тигізетін ы?палын аны?тау.             

4)?рт?рлі а?аулары бар балаларды? с?йлеу тіліні? ?алыптасу ерекшеліктері мен кездесетін тіл кемістіктерін зерттеу.                    

5)С?йлеу тілі б?зылуыны? себептерін, белгілерін, ??рылымын, механизмдерін  аны?тау.                                                                     

 6)С?йлеу тіліні? кемістіктерін аны?тайтын,ажырататын педагогикалы? т?сілдерді жетілдіру,дамыту.                                           

7)С?йлеу тілі кемістіктерін ж?йелеу.                                          

8)Тіл кемістіктеріні? ерекшеліктеріне байланысты ?олданылатын т?зету ?дістері мен амалдарын жетілдіру.                                       

9)?аза? тіліне т?н дыбыстарды? артикуляциялы? ерекшеліктерін ж?не т?зету т?сілдерін аны?тау.                                                             

10)С?йлеу тілі кемістіктерінен алдын-ала са?тандыру т?сілдерін толы? жетілдіру.                                                                          

 11)Логопедиялы? ж?рдемді ?йымдастыру м?селесін жете зерттеу.        

К?рсетілген міндеттерден логопедияны? теориялы? ж?не практикалы? ба?ыттылы?ы аны?талады.Сонымен с?йлеу тіліні? дамуы мен оны? б?зылуын т?зету ж?не са?тандыру логопедиялы? ы?пал жасау барысыны? негізгі ба?ыты болып есептеледі.Логопедияны? ма?ынасы тілді? ?леуметтік ма?ызымен байланысты.?зімізге белгілі бізді? тіліміз 2міндетті ат?арады.1-шісі адамдарды? ?зара ?атынастары,байланыстыру ??ралы ретінде ?олданылса,2-шісі айтайын деген ойды бір-біріне жеткізіп т?сінісу ?шін ?олданылады.                                                            

Логопедияны? ?дістері:                        

1.?йымдастыру:комплексті(жан-жа?ты); лангитюттік (баланы? даму динамикасында зерттеу); салыстыру.                                         

 2.Практикалы? ?діс:ба?ылау,эксперимент.              

3.Психометриялы? ?діс:тест,анкета,??гіме,интервью,анамнез жинау.    

4.зерттеу н?тижесіні? ж?мысын талдау, зерттеу.